رئیس حوزه هنری استان کردستان در آیین رونمایی از آلبوم موسیقی «جام گلگون»، کردستان سرزمین آواها و نواهاست و موسیقی اصیل کردی همچون سیاچمانه و هوره بازتولید هویت فرهنگی است و موسیقی صرفا انتقال موسیقی نیست بلکه انتقال معناست.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، امین مرادی رئیس حوزه هنری استان کردستان، شامگاه چهارشنبه ۱۳ بهمن ماه ۱۴۰۰ در مراسم رونمایی از آلبوم موسیقی سنتی «جام گلگون» از تولیدات حوزه هنری استان کردستان که با حضور جمع کثیری از هنرمندان وعلاقه مندان موسیقی در محل سالن شماره ۲ پردیس سینمایی بهمن سنندج برگزار شد در سخنانی با تبریک فرارسیدن چهل وسومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی استان کردستان با برشمردن فعالیت های حوزه هنری در بخش موسیقی گفت: در طول چند سال گذشته با همکاری هنرمندان و تلاش همکاران مان اقدامات بسیار خوبی در زمینه توجه به مو سیقی اصیل و متعهد به انجام رسیده است که بخش اعظمی از اعطای شهر خلاق موسیقی به سنندج مرهون این تلاش ها است.
وی به جشنواره دف نوای رحمت و همنوازی ۱۰۰۰ دف نواز در عمارت خسرو آباد اشاره کرد و افزود: یکی دیگر از عناوینی که کردستان به آن مفتخر گردید ثبت دف و دف نوازی به عنوان میراث معنوی کردستان و پایتختی دف جهان به نام سنندج بوده است.
مرادی با اشاره به اینکه کردستان سرزمین آواها و نواهاست تصریح کرد: تولید آلبوم های موسیقی «گول هه نار» با صدای دیلان نصیری، «دَریاب ودُریاب» با صدای محی الدین شعبانی، «کوسالان» با گویش اورامی با صدای هیوا شاه محمدی، «چل چرا» نوازندگی نرمه نای اثر استاد اسماعیل مردانی که ان شاء ا… تا چند روز آینده از آن رونمایی بعمل می آید و آلبوم «جام گلگون» اثر استاد جلیل رحمتی با صدای دلنشین داریوش گودرزی از جمله تولیداتی است که در زمینه آلبوم های موسیقی توسط حوزه هنری به انجام رسیده است.
وی ادامه داد: در بخش تولیدات مکتوب نیز کتاب دو جلدی آموزش دف نوازی تألیف فرزاد عندلیبی، کتاب پرواز قطعاتی برای کمانچه اثر راشد بابا شهابی، کتاب و سی دی سمفونی اورامان تألیف و پژوهش مهدی احمدی ، کتاب و سی دی مفهوم بند در موسیقی مُکریان تألیف و پژوهش کژوان ضیاء الدینی بخش از فعالیت های حوزه هنری کردستان در بخش موسیقی تاکنون بوده است.
رئیس حوزه هنری استان کردستان افزود: برگزاری کارگاه های متعدد آموزشی با دعوت از اساتید مطرح ایران وجهان از چمله پرفسور لوریس چکناواریان، پرفسور فروغ کریمی، دکتر نادر مشایخی، پرفسور رونالد دپه در کنار حمایت از گروه های موسیقی همچون ارکستر فیلارمونیک کردستان و حضور در سه دوره جشنواره موسیقی فجر و برنامه های متنوع دیگر در چند سال اخیر به انجام رسیده است.
وی معرفی و تجلیل از هنرمندان شاخص استان را بخشی دیگر از اقدامات حوزه هنری در بخش موسیقی عنوان کرد و گفت: تجلیل از اساتید بیژن کامکار، اردشیر کامکار، ارسلان کامکار، دکتر حمید اردلان، صدیق تعریف، دکتر جلیل عندلیبی ، دکتر براتعلی نورانی ، عبدالله قربانی ، خلیفه میرزا آغه غوثی، خلیفه سقزی، خلیفه سید شمس الدین سید زاهدی، خلیفه نبی فاتحی، حاج موسی حسن نژاد، حاج ماشاء ا… بختیاری، میرزا مراد عزیزی و ساخت مستند پرتره بسیاری از این عزیزان از فعالیت های ماندگاری است که توسط حوزه هنری صورت گرفته است.
مرادی با تأکید بر اخلاق به عنوان یک اصل مهم در هنر تصریح کرد: هنر بدون اخلاق هنری و هنرمند بدون اخلاق انسانی با هزاران قدرت در تکنیک فاقد مقبولیت است.
وی با ذکر خاطره ای از یکی از هنرمندان که اثرش در جشنواره ای گم شده بود به ارتباط عاطفی هنرمند و اثر خلق شده اشاره کرد و گفت: این هنرمند چندین سال به دنبال این اثر خود بود و عنوان می کردند اثر هنری برای هنرمند مانند فرزندی است که بزرگ کرده است و آن را دوست دارد.
رئیس حوزه هنری استان کردستان در پایان گفت: در قالب دانشنامه فرهنگ، هنر و تمدن استان کردستان که تا کنون ۴ عنوان آن منتشر شده است تا اخر سالجاری ۵ عنوان دیگر منتشر می شود که دو عنوان از آن مختص موسیقی در کردستان است.
در ادامه مراسم پنل تخصصی با حضور کارشناسان و اساتید دانشگاه مهدی احمدی کارشناس ارشد موسیقی و رهبر ارکستر فیلارموینک کردستان، حمید حاصلی کارشناس ارشد موسیقی ، کژوان ضیاء الدینی کارشناس ارشد موسیقی و مسدول واحد موسیقی حوزه هنری کردستان برگزار و پس از اجرای دو قطعه از آلبوم جام گلگون توسط گروه تنبور نوازی مشتاق،رونمایی و تقدیر از گروه مشتاق انجام شد.
نوازنده کردستانی: جدایی موسیقی مناطق و نواحی از موسیقی ایرانی، نابودی موسیقی ایرانی است
جلیل رحمتی آهنگساز و نوازنده ساز تنبور در آیین رونمایی از آلبوم موسیقی «جام گلگون» تولید حوزه هنری کردستان موسیقی دستگاهی و ردیفی ایران کلا برگرفته از موسیقی اقوام ومناطق ایران نام برد و جدایی این موسیقی از موسیقی ایرانی را عامل از بین رفتن موسیقی ایرانی عنوان کرد.
در پنل تخصصی نقد وبررسی آلبوم موسیقی «جام گلگون» اثر هنرمند جلیل رحمتی و خوانندگی داریوش گودرزی، رحمتی نوازنده و آهنگساز این اثر در سخنانی با اشاره به قدمت ساز تنبور گفت: ساز تنبور بر اساس استاد بدست آمده در شوش و همچنین سنگ نوشته های کیوان و بنی یونس اطراف شهر موصل عراق قدمت این ساز به ۶۰۰۰ سال می رسد و به نوعی قدیمی ترین ساز دنیا تنبور است.
وی موسیقی عرفانی را یک موسیقی درون گرایانه عنوان کرد و گفت: این موسیقی فرد را به تفکر و آرامش وا می دارد و انسان را به خود و درونش نزدیک تر می کند و این نزدیکی است که زمینه عرفان می گردد و انسان مستعد را از خواب غفلت بیدار کرده و انسان را به اوح عالم معنوی سوق می دهد.
سرپرست گروه تنبور نوازان مشتاق موسیقی اصیل ایرانی را دارای جایگاهی والا در موسیقی عرفانی عنوان کرد و ادامه داد: وجود مقام های گوناگون و متنوع تأثیر بسزایی در تولید احساس در شنونده دارد و این تنوع توانسه است خواسته های تمامی سلایق و عقیده ها را برآورده کرده و بازگوی نیازهای روحی و جسمی انسان ها باشد.
خالق اثر جام گلگون با قدردانی از حوزه هنری استان کردستان در حمایت از گروهتنبور نوازی مشتاق گفت: تمامی اعضای این گروه از هنرمندان کردستانی هستند که در چند سال اخیر با حمایت حوزه هنری به فراگیری نوازندگی تنبور مشغول شده اند.
وی در خصوص آلبوم موسیق جام گلگون و انتخاب اشعار گفت: سعی کردم با انتخاب این ترانه ها حال وهوای عاشقی را در کارها به شنوندگان القاء کنم و امیدوارم مخاطبین اثر از آن لذت ببرند.
رحمتی ادامه داد: در خصوص ساخت و تنظیم تصانیف نیر از زاویه جدیدی به اجرای موسیقی عرفانی تنبور نگاه کرده ام و حتی بار تنظیم مقدمه (اورتور) تلاش شده تا نه به خود تصنیف شبیه باشد و نه با قطعه ببگانه و این سبب شد تا همخوانی های صورت گرفته هم با ترانهف هم با خود تصنیف و هم با ریتم ملودی همخوانی داشته باشد.
این آهنگساز و نوازنده تنبور با تأکید بر حفظ امانتداری در اجرای قطعات افزود: در خصوص ریتم قطعات نیز سعس شده است از تنوع ریتمی بیشتری استفاده شود و از ریتم هایی که در تنبور کمتر استفاده شده است استفاده شود.
وی در پایان با قدردانی از حضور اساتید و هنرمندان در این محفل بر ضرورت حمایت از هنر و هنرمند توسط تمامی دستگاه ها تأکید کرد و گفت : امروز حوزه هنری اصلی ترین حامی هنرمندان در استان است و امیدوارم روزی برسد که این حمایت ها به عنوان یک الگو مورد توجه سایر دستگاه ها واقع شود.
مهدی احمدی رهبر ارکستر فیلارمونیک کردستان با اشاره به گسترش موسیقی های مارکتی در جامعه وحمایت های صورت گرفته از آن سبب از بین رفتن موسیقی سنتی شده است.
در پنل تخصصی نقد وب ررسی آلبوم موسیقی «جام گلگون» اثر هنرمند جلیل رحمتی و خوانندگی داریوش گودرزی تولید حوزه هنری استان کردستان، مهدی احمدی با تبریک تولید این اثر موسیقایی گفت: بخش قابل توجهی از آنچه که امروز در کردستان و در بخش تولیدات موسیقایی شاهد آن هستیم حاصل حمایت هایی است که توسط حوزه هنری صورت می پذیرد و عملا اتفاق دیگری در بخش حمایت از تولید اثر را شاهد نیستیم.
وی با هشدار نسبت به خانواده ها در خصوص خطر استفاده از موسیقی غیر استاندارد همچون موسیقی های امروزی گفت: بسیاری از این افراد به منظور پر کردن خلاء ایجاد شده ناشی از ضعف اثر با بهره مندی از تکنولوژی های روز صدا و افزایش شدت صوتی دانسته و ندانسته به شنوایی مخاطبین اثر آسیب می رسانند.
احمدی ادامه داد: ایجاد لذت کاذب در بین مخاطبین و ترویج فرهنگ غلط در پوشش و حرکات در اجراهایی که شاهد آن هستیم در کنار خیانت به مخاطب بطوریکه در اجراهای زنده متوسل به پلی بک می شوند که نمونه های آن بارها و بارها چه در سنندج و چه در جاهای دیگر مشاهده شده است تا زنگ خطر نابودی موسیقی اصیل و سنتی به صدا در آید.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: انچه امروز شاهد آن هستیم نوید بخش آینده خوبی برای موسیقی اصیل ایرانی نیست و تک صداهایی که در تولید آلبوم های موسیقی سنتی به گوش می رسد نمی تواند در مقابل این هجمه سنگین با حامیان قدرتمندش اثری تأثیر گذار در فرو کاستن از این خطر بالقوه داشته باشد.
وی آلبوم «جام گلگون» را اثری ارزشمند دانست و گفت: استاد رحمتی با بیش از ۴ دهه فعالیت هنری با اخلاق و منشی بسیار ارزشمند همواره در جهت اعتلای موسیقی سنتی تلاش کرده است وامیدوارم نمونه این انسان های هنرمند و با اخلاق در جامعه افزایش پیدا کند.
احمدی در پایان گریزی هم به سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی زد و با انتقادی تند نسبت به رویکرد مسئولین در زمینه توجه به اهداف آن گفت: آنچه که امروز ما از آن بهره مندیم تنها عنوانی است بدون اقدامات عملی لازم که نتوانسته است زمینه اعتلای موسیقی در سنندج شود.
حمید حاصلی نوازنده و اهنگساز کردستانی «جام گلگون» را اثری هنری حاصل دغدغه هنرمند برای اشاعه یک اثر موسیقی اصیل ایرانی عنوان کرد.
وی با اشاره به موسیقی نواحی گفت: موسیقی ملی ایران امروز همان سازهایی است که در دانشگاه های ملی تدریس می شوند که متأسفانه جای خیلی از سازها خالی است. ایجاد مرز در دانشگاه های موسیقی یکی از آسیب های بسیار بزرگی است که با ان مواجهیم و این است که امروز عنوان می شود ساز تنبور مهجور مانده است.
این نوازنده ساز عود و از آهنگسازهای توانمند کردستانی تصریح کرد: امیدوارم روزی به آن نقطه برسیم که تصمیم گیران سیاست های آموزشی به خوبی این خطر را درک کنند و در موسیقی ملی تمامی قومیت ها دیده شود.
وی با اشاره به اینکه باید تلاش گردد که موسیقی ملی آنگونه که هست به مردم نشان داده شود گفت: مگر می شود ساز تنبور، بسیاری از سازهای مناطق کرد نشین را از موسیقی ملی جدا کرد. ساز تنبور دارای یک رپرتوار کامل است و همچون بسیاری از سازهای دیگر مناطق می تواند در موسیقی ملی مورد توجه واقع شود.
حاصلی ادامه داد: متأسفانه امروز شاهدیم با این عدم توجه بسیاری از میراث های معنوی ما را کشورهای دیگر به نام خود ثبت می کنند همچون ساز تار را که آذربایجان دارد به نام خود ثبت می کند و زمانی ورود پیدا می کنیم که دیگر کار از کار گذشته است و نمی شود کاری کرد.
وی عنوان موسیقی نواحی را برگرفته از نگاه بالا به پایین دانست و گفت: موسیقی عنوان شده به نواحی اصل موسیقی ایرانی است و باید تلاش گردد در جهت پاسداری از فرهنگ وهنر ایران زمین نگاه ها از بالا به پایین را اصلاح کنیم.
ضیاء الدینی: تلاش در جهت تئوری کردن موسیقی کردستان یک ضرورت است
کژوان ضیاء الدینی استاد دانشکده هنر و معماری دانشگاه کردستان، قرارگیری موسیقی کردستان در ردیف رشته های قابل تدریس در دانشگاه کردستان را نیازمند تئوری کردن موسیقی کردستان عنوان کرد و گفت: این اثر می تواند نمونه ای قابل دفاع جهت رفع دغدغه تئوری بودن موسیقی نواحی باشد.
وی به تلاش های دانشگاه کردستان در زمینه ایجاد رشته های جدید مبتی بر فرهنگ و هنر مناطق کردستان اشاره کرد وگفت: متأسفانه علی رغم تلاش های صورت گرفته بدلیل عدم توانایی در بیان تئوری موسیقی کردستان نتوانستیم وزارت علوم را در خصوص صدور مجوز ایجاد رشته های جدید قانع کنیم.
ضیاء الدینی با تأکید بر تلاش اهالی موسیقی جهت رفع این دغدغه گفت: لازم است جهت تئوری کردن و قابلیت بیان آکادمیک موسیقی کردستان و نواحی اهالی موسیقی به صورت جدی ورود کنند و با توجه به قدمت و توانایی بالای موسیقی این مناطق تحقق آن امکان پذیر است.
مسئول واحد موسیقی حوزه هنری کردستان در ادامه افزود: در آلبوم موسیقی جام گلگون تلاش شده است تا از گسست ایجاد شده بین موسیقی کلاسیک ایران و هم ریشههای خود در نواحی مختلف کاسته شود.
وی با اشاره به اینکه موسیقی کلاسیک و نواحی مختلف ایران وام دار هم هستند ادامه داد: دراین اثر سعی گردیده است علاوه بر حفظ خصوصیات تکنیکالساز تنبور وموسیقی مربوط یه ان، بیانی دیگر از موسیقی دستگاهی ایران ارائه و با زبان ساز تنبور روایت شود.
وی تصریح کرد: دراین اثر تصانیف «جام گلگون»، «وصف عشق»، «دیوانه»، «شمس»، «طغیان» در کنار چندین قطعه ساز و آواز، تکنوازی تنبور به یاد سید خلیل عالی نژاد و همنوازی قطعه «پرواز» با اشعاری از جلیل رحمتی، سید ابوالحسن روح القدس، عطار نیشابوری، محمد تنهایی و هوشنگ ابتهاج (سایه) توسط این گروه دیده میشود.
ضیاء الدینی در خصوص ویژگی این اثر گفت: در تلفیق شعر وموسیقی، مضامین عرفانی اشعار در اولویت بوده و تلاش شده است با ملودی پردازی در خور و الگوریتمهای مناسب، فضای موسیقایی مطلوب برای خودنمایی مفاهیم شعری ایجاد شود.
وی در خصوص گروه تنبورنوازی مشتاق نیز گفت: این گروه از سال ۱۳۹۶ با سرپرستی جلیل رحمتی وبا حضور هنرمندان سنندجی زیر نظر حوزه هنری استان کردستان فعالیت خود را آغاز کرده است.